Melazma

Melazma (melasma), inaczej ostuda, to rodzaj nabytego przebarwienia o nieregularnym kształcie. Występuje w miejscach eksponowanych na działanie słońca, przede wszystkim zaś twarzy, rzadziej na szyi lub dekolcie. Szacuje się, że dotyczy od 1-10% populacji, a im bliżej równika tym wyższy odsetek. Częściej występuje u południowców (osób o wyższym fototypie) i kobiet  (90% przypadków), a średni wiek pojawienia się zmian przypada na 34 rok życia. Choć melazma nie jest groźna dla zdrowia, stanowi defekt estetyczny i negatywnie wpływa na poczucie własnej wartości. W tym artykule przybliżymy przyczyny powstawania ostudy, rodzaje oraz możliwości terapeutyczne.

Za główne przyczyny rozwoju melazmy uznaje się: predyspozycje genetyczne (występowanie melazmy w rodzinie), ekspozycję na promieniowanie ultrafioletowe i zaburzenia hormonalne: ciąża  (ok. 10-15% kobiet ) i antykoncepcja hormonalna (15-25%). Z kolei do czynników zaostrzających  zaliczamy wysoką temperatura, światło niebieskie, zanieczyszczenia powietrza (dotyczy osób z ciemniejszą karnacją), zbyt agresywne, zapachowe kosmetyki i mydło oraz okulary z metalowymi oprawkami, które przyciągają ciepło i rozgrzewają skórę.

Klasyfikacja melazmy jest złożona i uwzględnia szereg  takich właściwości jak lokalizacja i głębokość zmian oraz obecność stanu zapalnego i komponenty naczyniowej. Z terapeutycznego punktu widzenia najważniejszym kryterium wpływającym na efektywność leczenia jest głębokość osadzenia pigmentu. Biorąc pod uwagę powyższe możemy wyróżnić melazmę:

• naskórkową – najbardziej powierzchniowe plamy, ciemne, z wyraźnie zaznaczonymi granicami, najłatwiejsze z terapeutycznego punktu widzenia;
• skórną – dotyczy skóry właściwej; zmiany zlokalizowane głęboko, przyjmują barwę niebiesko-szarą
• mieszaną – brązowo-szare plamy zlokalizowane zarówno w obrębie naskórka jak i skóry właściwej.

Terapia melazmy jest czasochłonna – wymaga cierpliwości i zaangażowania zarówno ze strony klienta jak i specjalisty. Niestety obecnie nie ma skutecznego leku na ostudę, nie można jej wyleczyć ani całkowicie się jej pozbyć, ale można ją kontrolować. W tym celu należy się skupić przede wszystkim na „wyciszeniu” komórek produkujących pigment (melanocytach), które u osób z ostudą są większe i nadaktywne. Służą do tego substancje nazywane inhibitorami tyrozynazy. Należą do nich kwasy kojowy i azelainowy, będące składnikami profesjonalnych peelingów chemicznych. Składniki te nie tylko skutecznie hamują powstawanie barwnika, ale także wykazują działanie przeciwzapalne, antyoksydacyjne, antybakteryjne i keratolityczne.

Pozostałe mechanizmy zapobiegania i rozjaśniania melazmy obejmują: zakłócenie przejścia barwnika z melanocytów do komórek skóry oraz złuszczanie naskórka. W tym celu doskonale sprawdzą się nieinwazyjne procedury z zakresu tzw. białej kosmetyki na bazie niacynamidu, ekstraktu z soi, antyoksydantów (kwas ferulowy, witamina C, floretyna, glutation), AHA, BHA i PHA.  Obiecująco wyglądają także badania nad skutecznością cysteaminy oraz kwasu traneksamowego stosowanego w terapii łączonej z mikronakłuwaniem.  Z kolei  wśród zabiegów laserowych najwyższą skuteczność wykazuje pikosekundowy lasery Nd:YAG (1064 nm) o niskiej fluencji. Celowana wiązka lasera niszczy zbiorniki z barwnikiem (melanosomy) oraz hamuje ich aktywność przyczyniając się do rozjaśnienia przebarwień.

Zapraszamy do Gabinetu ODNOWA na spersonalizowane zabiegi kontrolujące melazmę.

Kosmetolog 
mgr. Barbara Górny 

Bibliografia:

1. A. Sienkiewicz, Przebarwienia skóry, Inti Skin Anna Sienkiewicz, rok 2020,  Wydanie I
2. Chang, Y-F, Lee, TL, Oyerinde, O, et al. Efficacy and safety of topical agents in the treatment of melasma: What’s evidence? A systematic review and meta-analysis. J Cosmet Dermatol. 2023; 22: 1168-1176.
3. dos Santos-Neto, AG, da Silva, Ísis Carolline Valério, Melo, CR, Santana, AAM, de Albuquerque-Junior, RLC. Is cysteamine use effective in the treatment of melasma? A systematic review and meta-analysis. Dermatologic Therapy. 2022; 35(12):e15961. doi:10.1111/dth.15961
4. Kaur, Amrit MBBS, MD*; Bhalla, Mala MBBS, MD*; Pal Thami, Gurvinder MBBS, MD*; Sandhu, Jasleen MBBS, MD†. Clinical Efficacy of Topical Tranexamic Acid With Microneedling in Melasma. Dermatologic Surgery 46(11):p e96-e101, November 2020. 
5. Feng J, Shen S, Song X, Xiang W. Efficacy and safety of picosecond laser for the treatment of melasma: a systematic review and meta-analysis. Lasers Med Sci. 2023;38(1):84. Published 2023 Mar 10. doi:10.1007/s10103-023-03744-y