Dieta a trądzik – co szkodzi, a co pomaga?

Dieta ma kluczowe znaczenie w przypadku występowania trądziku. U  osób nim dotkniętych powinno się w szczególności zwrócić uwagę na prawidłowy bilans żywienia. Konieczne jest, aby dostarczało ono niezbędnych składników odżywczych, minerałów i  witamin. Należy również wykluczać produkty o potwierdzonym wpływie na rozwój tej dermatologicznej  choroby. Dzięki temu dieta może stanowić doskonałe uzupełnienie i wsparcie procesu leczenia trądziku pospolitego.

Na podstawie licznych badań i doniesień naukowych można stwierdzić, że zachodni wzorzec żywieniowy niesie za sobą negatywny wpływ na kondycję skóry. Dieta ta bogata jest w żywność przetworzoną, która zawiera liczne cukry proste i tłuszcze trans. Do głównych cech diety zachodniej zalicza się również wysoki indeks glikemiczny. Po spożyciu produktów o wysokim indeksie następuje duży wyrzut glukozy do krwi, a to w dłuższej perspektywie prowadzi do zaburzenia gospodarki cukrowej (insulinooporność, cukrzyca). Nieprawidłowo funkcjonująca gospodarka cukrowa zapoczątkowuje kaskadę hormonalną, która wpływa na nadmierną proliferację naskórka w mieszku włosowym, produkcję sebum zależną od androgenów oraz hiperkeratynizację. To z kolei bezpośrednie czynniki wywołujące trądzik.

Osoby z zespołem policystycznych jajników PCOS, hiperandrogenizmem i hiperinsulinemią wykazują gorszą tolerancję na żywość przetworzoną i to właśnie u nich obserwuje się ostrzejsze formy trądziku.

Nie ma wystarczającej ilości badań mówiących o bezpośrednim związku spożycia czekolady i ostrych przypraw, a występowaniem trądziku. Jeśli natomiast obserwuje się zaostrzenie zmian po ich spożyciu, należy zastosować dietę eliminacyjną i obserwować rezultaty.

Mleko  i produkty mleczne to kolejna grupa kontrowersyjnych produktów w patogenezie trądziku. Ich związek nie jest jednoznaczny. Największy wpływ obserwuje się w stosunku do samego mleka, mniejszy względem jego przetworów. Proteiny zawarte w mleku zwiększają sekrecje IGF-1 (insulinopodobny czynnik wzrostu) oraz pobudzają jego sygnalizację w okresie pokwitania. Mleko zawiera kwas palmitynowy oraz związki o charakterze steroidowym. Może mieć to wpływ na wcześniejsze dojrzewanie oraz pojawianie się trądziku w trzeciej dekadzie życia. Należy też zwrócić uwagę na białka serwatkowe, powszechnie przyjmowane w skoncentrowanej wersji jako odżywki białkowe dla sportowców. Mogą zaostrzać trądzik z powodu wysokiej zawartości leucyny, która wpływa na proliferację naskórka, wydzielanie androgenów i sebum. Warto zauważyć, że dla odmiany produkty mleczne fermentowane (kefir, jogurt, maślanka)  mogą wspomagać leczenie trądziku lub zapobiegać jego powstawaniu. Zawierają laktoferynę i Lactobacillus, które wykazują działanie przeciwzapalne i redukują wytwarzanie łoju.

Duży wpływ na powstawanie trądziku ma dysproporcja kwasów omega-3 do omega-6 w diecie. Dla porównania : w diecie zachodniej ich stosunek (n3:n6) wynosi 1:20, podczas gdy w Japonii 1:2 . W krajach uprzemysłowionych trądzik występuje zacznie częściej i w większym nasileniu. Obecnie wiadomo, że wysoka podaż kwasów n-3 ma zdolność do hamowania produkcji cytokin prozapalnych, podczas gdy kwasy n-6 należą do prekursorów czynników zapalnych.

Coraz więcej danych potwierdza rolę antyoksydantów w leczeniu trądziku . Osoby z trądzikiem mają niższe wartości antyoksydantów w osoczu niż osoby zdrowe, a  reaktywne formy tlenu ROS biorą udział w trądziku zapalnym. Gdy więcej ROS powstaje, niż jest degradowanych przez antyoksydanty, powstaje stres oksydacyjny. W szczególności warto zwrócić uwagę na odpowiednią podaż cynku, selenu, resweratrolu i flawonoidów. Warto również zadbać o odpowiedni poziom witaminy D.

Patogeneza trądziku to problem złożony. Należy pamiętać, że dieta oraz niedobory mają udowodniony wpływ na powstawanie stanów zapalnych oraz ich nasilenie. To istotne, by poza inwestycją w zabiegi i produkty pielęgnacyjne zwrócić uwagę na sposób odżywiania.

mgr kosmetologii
Karolina Pietruszka

Źródła:

• Bowe W, Joshi S, Shalita A. Diet and Acne. J Clin Aesthet Dermatol 2014 
• Cordain L, Lindeberg S, Hurtado M, Hill K. Acne vulgaris – A disease of Western Civilization. Arch Dermatol 2002
• Dawidziak J, Balcerkiewicz M. Dieta jako uzupełnienie leczenia trądziku pospolitego (Acne vulgaris) Część II. Farm Współczesna 2016