Jesień – czas przejściowy dla skóry

Jesień stanowi dla skóry strefę przejściową: spadek temperatury, zmniejszona wilgotność powietrza, częstsze ogrzewanie centralne, także ograniczona ekspozycja na promieniowanie UVB. Te czynniki nasilają proces transepidermalnej utraty wody z naskórka (TEWL),  mogą wpływać na rozstrojenie bariery lipidowej naskórka oraz modyfikować mikrobiom skóry. Równocześnie skóra po lecie często kumuluje uszkodzenia oksydacyjne oraz zmiany pigmentacyjne  – dlatego wymaga wsparcia i profesjonalnego zaopiekowania.

Retinoidy – nieocenione substancje w prewencji starzenia i problemach skórnych

Retinoidy (retinol, retinaldehyd, tretinoina, pochodne syntetyczne, np. retinoidy receptorowe) regulują proliferację keratynocytów, różnicowanie się naskórka, indukują syntezę kolagenu w skórze właściwej, silnie działają przeciwzapalnie.

Pamiętaj !

• Retinoidy wprowadzamy stopniowo: zaczynając od niskich stężeń (np. retinol 0,1-0,3 %) 2–3 razy w tygodniu
• Dbamy o równowagę bariery naskórkowej, działają regenerująco i nawilżająco (ceramidy, skwalan, kwasy omega)
• W okresie adaptacji można zastosować „skin priming” (np. lekkie peptydy, maski regeneracyjne)
• Unikaj jednoczesnego stosowania silnych peelingów lub ekspozycji na słońce bez ochrony filtrami SPF +

Badanie nad użyciem tazaroten-lotion 0,045 % (lek retinoidowy) wykazało, że tolerancja i efektywność były zbliżone w miesiącach ciepłych i chłodniejszych; aczkolwiek zimą skóra reagowała częstszymi epizodami łuszczenia, co podkreśla konieczność stopniowej adaptacji oraz jednoczesnego nawilżania.

Zabiegi złuszczające i mikronakłuwanie

Typy złuszczania

• Peeling chemiczny – AHA (np. kwas mlekowy, glikolowy), BHA (kwas salicylowy), PHA/kwasy poli-, pochodne retinoidowe
• Peeling enzymatyczny – enzymy roślinne (np. papaina, bromelaina) lub proteazy
• Mikronakłuwanie (micro-needling) – stymulacja mechaniczna skóry, indukcja kolagenu, poprawa przenikalności preparatów

Jesień to idealny czas, gdy promoeniowanie jest niższe, ale skóra po lecie wymaga odnowy.

Zabiegi powinny zostać dopasowane indywidualnie przez kosmetologa do obecnego stanu i kondycji skóry.

Niedobory, odporność a zdrowie skóry – aspekty wewnętrzne

Witamina D i receptor VDR

Witamina D (25(OH)D i aktywna forma 1,25(OH)_2D) uczestniczy w regulacji proliferacji keratynocytów, w ekspresji białek barierowych (np. filagryna, lorikryna) oraz modulacji układu odpornościowego. Niedobór witaminy D koreluje również z nasileniem atopowego zapalenia skóry.

Odporność i stres oksydacyjny

Zakończenie lata to moment, kiedy magazyny endogennych antyoksydantów (karotenoidy, witamina C, E) są uszczuplone. Oksydacyjne uszkodzenia DNA, kolagenu i lipidów skóry przyspieszają degradację bariery naskórkowej. Jednocześnie stres (zmiana rytmu okołodobowego, ochłodzenie, mniej światła) osłabia układ immunologiczny, co może manifestować się stanami zapalnymi, przesuszeniem, nierównomierną pigmentacją lub większą wrażliwością.

Dieta, suplementacja i holistyczny styl życia

Aby zachować zdrowie skóry oraz całego organizmu, należy pamiętać o:

• Diecie bogatej w witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E, K), przeciwutleniacze (C, flawonoidy), minerały (żelazo, cynk, selen)
• Suplementacji witaminy D: po oznaczeniu poziomu 25(OH)D, wg zaleceń lekarza lub dietetyka klinicznego
• Wspieraniu mikrobiomu skóry: probiotyki (wewnętrzne) i prebiotyki oraz składniki łagodzące w kosmetykach
• Fizjologii snu, unikanie ekspozycji na zanieczyszczenia oraz właściwym nawadnianiu

 Zalecenia praktyczne i plan pielęgnacji jesiennej

1. Ocena kosmetologiczna – stan bariery hydrolipidowej, nawilżenie, typ skóry
2. Wybór retinoidu o odpowiednim stężeniu oraz ochrona przeciwsłoneczna (SPF 30-50)
3. Beauty Plan – terapia gabinetowa oparta na złuszczaniu, odżywianiu i stymulowaniu skóry
4. Monitorowanie stanu odżywienia: badanie poziomu wit D3, morfologia, poziomy żelaza/ferrytyny, wsparcie suplementacją (kwasy omega 3)
5. Wsparcie domowe: stosowanie preparatów o właściwościach regeneracyjnych i łagodzących

Jesień jest ważnym okresem adaptacyjnym dla skóry: zmniejszone promieniowane UV daje bezpieczniejsze warunki do zabiegów przebiegających z procesem złuszczanie lub stanem zapalnym, jednocześnie wymagając zatroszczenia się o barierę naskórkową i działanie naprawcze po lecie.

Mgr kosmetologii

Karolina Pietruszka

Bibliografia:

1. Saurat, J.-H. (2012). Retinoids and skin: From basic science to clinical practice. Dermatologic Therapy, 25(3), 229–243. https://doi.org/10.1111/j.1529-8019.2012.01441.x
2. Antille, C., et al. (2011). Altered retinoid metabolism in atopic dermatitis: possible role of CYP26A1. British Journal of Dermatology, 165(2), 398–406. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21410762
3. Perugini, P., et al. (2020). Stability of retinol in cosmetic formulations: influence of temperature and packaging. International Journal of Cosmetic Science, 42(6), 558–567. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33206444
4. Christakos, S., et al. (2024). Vitamin D and skin immunity: new molecular insights. Frontiers in Immunology, 15, 1410917. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/40507817