Fototerapia w leczeniu problemów skórnych

Fototerapia, czyli leczenie światłem, jest jedną z nowoczesnych metod stosowanych w dermatologii i kosmetologii do leczenia różnych problemów skórnych. Dzięki wykorzystaniu specyficznych długości fal świetlnych, fototerapia może łagodzić objawy wielu chorób skóry, takich jak łuszczyca, trądzik, atopowe zapalenie skóry, a także pomagać w gojeniu ran.

Fototerapia obejmuje kilka głównych metod, z których każda wykorzystuje różne źródła światła i długości fal do leczenia specyficznych problemów skórnych.

1. Fototerapia UVB
   Fototerapia UVB (ultrafioletowe promieniowanie typu B) jest jedną z najbardziej popularnych metod stosowanych w leczeniu łuszczycy, atopowego zapalenia skóry i bielactwa. Wyróżniamy dwa główne typy terapii UVB:

• Wąskopasmowa UVB (NB-UVB): Ta forma terapii wykorzystuje wąski zakres długości fal (311-313 nm), co minimalizuje ryzyko poparzeń i zwiększa efektywność leczenia. NB-UVB jest szczególnie skuteczna w leczeniu łuszczycy, gdzie redukuje stan zapalny i spowalnia nadmierne tempo wzrostu komórek skóry.
• Szerokopasmowa UVB (BB-UVB): Ta forma wykorzystuje szerszy zakres długości fal i jest stosowana rzadziej niż NB-UVB ze względu na większe ryzyko skutków ubocznych, takich jak poparzenia słoneczne.

2. Fototerapia UVA
   Fototerapia UVA (ultrafioletowe promieniowanie typu A) jest często stosowana w połączeniu z  substancjami zwiększającymi wrażliwość skóry na światło. Terapia ta nazywana jest PUVA (Psoralen + UVA). PUVA jest szczególnie skuteczna w leczeniu ciężkich przypadków łuszczycy, wyprysku, oraz bielactwa. Terapia ta działa poprzez hamowanie nadmiernego wzrostu komórek skóry i redukcję stanu zapalnego.

3. Fototerapia LED
   Fototerapia LED (dioda emitująca światło) jest nowoczesną metodą wykorzystującą światło o różnych długościach fal, w tym niebieskie, czerwone i podczerwone, do leczenia problemów skórnych:
   Niebieskie światło (około 415 nm): Jest skuteczne w leczeniu trądziku, ponieważ zabija bakterie Propionibacterium acnes, które są odpowiedzialne za powstawanie wyprysków.

• Czerwone światło (około 630 nm): Pomaga w redukcji stanów zapalnych i wspomaga gojenie się ran. Często jest stosowane w terapii przeciwstarzeniowej, ponieważ stymuluje produkcję kolagenu.
• Podczerwone światło (około 830 nm): Dociera głębiej w skórę, wspomagając regenerację tkanek i redukcję stanów zapalnych.

4. Terapia światłem słonecznym (helioterapia)
   Helioterapia to metoda wykorzystująca naturalne światło słoneczne do leczenia chorób skóry. Jest to tradycyjna forma fototerapii, która może być stosowana w leczeniu łuszczycy i atopowego zapalenia skóry. Jednak ze względu na ryzyko poparzeń słonecznych i długoterminowego uszkodzenia skóry, konieczne jest stosowanie tej metody z umiarem i pod nadzorem lekarza.

Skuteczność fototerapii w leczeniu chorób skóry

Fototerapia jest skuteczną metodą leczenia wielu problemów skórnych, jednak jej efektywność może się różnić w zależności od konkretnego schorzenia oraz indywidualnych cech pacjenta.

1. Łuszczyca
   Leczenie światłem, w szczególności NB-UVB i PUVA, jest jedną z najbardziej efektywnych metod leczenia łuszczycy. Badania wykazują, że regularne sesje fototerapii mogą znacząco zmniejszyć objawy łuszczycy, takie jak łuszczenie się skóry i stan zapalny. Terapia ta jest często stosowana w przypadkach, gdy inne metody leczenia nie przynoszą oczekiwanych rezultatów.

2. Atopowe zapalenie skóry (AZS)
   Fototerapia UVB, zwłaszcza NB-UVB, jest również skuteczna w leczeniu atopowego zapalenia skóry. Redukuje stan zapalny, świąd oraz poprawia barierę ochronną skóry. W niektórych przypadkach stosuje się również PUVA, zwłaszcza u pacjentów z ciężkimi objawami AZS.

3. Trądzik
   Fototerapia LED, zwłaszcza niebieskie światło, jest skuteczna w leczeniu trądziku. Badania pokazują, że regularne stosowanie niebieskiego światła może znacząco zmniejszyć ilość wyprysków i poprawić ogólny stan skóry trądzikowej. Terapia czerwoną i podczerwoną diodą LED również pomaga w redukcji stanów zapalnych i gojeniu się skóry.

4. Bielactwo
   Fototerapia, zwłaszcza NB-UVB i PUVA, jest stosowana w leczeniu bielactwa, choroby charakteryzującej się utratą pigmentu skóry. Fototerapia może stymulować repigmentację skóry poprzez zwiększenie produkcji melanocytów. Chociaż efekty mogą się różnić, wiele osób z bielactwem doświadcza poprawy wyglądu skóry po regularnych sesjach fototerapii.

Światłolecznictwo jest wszechstronną i skuteczną metodą leczenia wielu problemów skórnych. Dzięki różnym formom terapii, takim jak UVB, UVA, LED i helioterapia, leczenie może być dostosowane do specyficznych potrzeb pacjenta. Fototerapia nie tylko łagodzi objawy chorób skórnych, ale również poprawia ogólną kondycję skóry, przyczyniając się do lepszego samopoczucia pacjentów.

Mgr kosmetologii
Karolina Pietruszka

Źródła:

• Chen X., Yang M., Cheng Y., Liu G.J., Zhang M.: Narrow-band ultraviolet B phototherapy versus broad-band ultraviolet B or psoralen-ultraviolet A photochemotherapy for psoriasis. Cochrane Database Syst Rev 2013, 10
  
• https://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2019/02/ke2016.5-8.pdf
• J. Kaufman: Lasery i urządzenia świetlne [in:] L. Baumann: Dermatologia Estetyczna, Wyd. PZWL, 2013, 212-220